Paniekaanvallen en angst kunnen je hartslag flink omhoog brengen. En juist die hartkloppingen kunnen je angst weer verder aanwakkeren. Mensen raken vaak in paniek door hun eigen paniek.
‘Ik hoor mijn hart bijna bonzen, en ik denk dat anderen het ook moeten horen!’ vertelde een cliënt mij eens, alsof hij zo uit een verhaal van Edgar Allan Poe was gestapt.
Een andere cliënt vertelde dat haar hart zo snel tekeer ging dat ze het gevoel had dat het ‘uit de bocht zou vliegen’, alsof een trein ontspoort. Ze was bang dat haar hart het misschien niet aan zou kunnen.
Geen wonder dat veel mensen tijdens een paniekaanval denken: “Ik ga dood!” of “Ik word gek!” Vooral als het de eerste keer is dat het ze overkomt.
Toch is een verhoogde hartslag in dit soort situaties volledig natuurlijk. Maar dat betekent niet dat je niets kunt doen om het te vertragen.
In deze blog leg ik je uit waarom het gebeurt en hoe je op een makkelijke en prettige manier je hartslag weer normaal kunt krijgen. Je krijgt vijf tips om dat te realiseren.
Waarom gaat je hart sneller kloppen als je bang wordt?
Een snelle hartslag, snelle oppervlakkige ademhaling, zweten, een droge mond en bloed dat vanuit de maag naar de grote spieren wordt gestuurd zijn allemaal symptomen van paniek, maar óók van lichamelijke inspanning.
Als je in de sportschool op een loopband staat te rennen, is het logisch dat je hart sneller klopt, dat je sneller ademt en dat je zweet.
Ren je hard, dan voelt een snelle ademhaling volkomen normaal. Maar als je in een vergadering zit en je lichaam reageert alsof je aan het sprinten bent, voelt dat ontzettend vreemd en ongemakkelijk.
Laten we het woord ‘paniekaanval’ even vergeten. Het voelt alsof je wordt ‘aangevallen’, maar in werkelijkheid is de fight-or-flight-reactie gewoon een lichamelijke inspanningsreactie.
Wanneer je (bewust of onbewust) iets als bedreigend ervaart, begint je lichaam zich voor te bereiden op actie: vechten of vluchten. De reactie is dus logisch… als je achtervolgd wordt door een overvaller. Maar niet als je een presentatie moet geven voor honderd collega’s.
Je hartslag leren beheersen en paniek stoppen (of beter gezegd: die ongepaste reactie stoppen) betekent eigenlijk: je lichaam leren dat er géén zware lichamelijke inspanning is.
Hypnose kan een uitstekende manier zijn om stress te verminderen. Hoe rustiger je over het algemeen bent, hoe minder snel je in paniek raakt. Maar er zijn ook dingen die je direct kunt doen om je hartslag te kalmeren.
Tip 1: Adem jezelf terug naar rust
Psychologen hebben ontdekt dat de symptomen van een paniekaanval al tot een uur vóór de bewuste angst beginnen.¹ Een paniekaanval lijkt misschien ‘uit het niets’ te komen, maar dat is dus niet zo.
Een van de eerste veranderingen is je ademhaling: deze wordt oppervlakkiger (omdat je lichaam denkt dat je straks moet gaan rennen og vluchten). Het gevolg is dat je hartslag stijgt.
Een eenvoudige ademtechniek, de 7/11-ademhaling, helpt je lichaam vrijwel meteen te kalmeren.
-
Adem in door je neus terwijl je telt tot 7 (snelle telling, geen seconden)
-
Adem uit door je neus terwijl je telt tot 11
De uitademing remt angst en brengt je hartslag snel omlaag. Vind je 7/11 te lang? Dan kun je ook in tot 5 en uit tot 7 gebruiken.
Hoe vaker je bewust zo ademt, hoe rustiger je wordt. En als je dit meteen doet zodra je merkt dat je hartslag omhoog gaat, zul je merken dat alles snel begint te kalmeren.
Tip 2: Herinner jezelf eraan dat je je stemming kunt veranderen
Onderzoek laat zien dat de grootste voorspeller voor het kunnen veranderen van je gevoel (en dus je lichamelijke staat) is: geloven dat je het kunt.²
Bij een snel stijgende hartslag voelt het makkelijk alsof je geen controle hebt. Dat lijkt logisch, want het is je autonome zenuwstelsel, aangestuurd door je onderbewustzijn, dat deze veranderingen veroorzaakt. Niemand besluit bewust om in paniek te raken. Maar we weten dat eenvoudige technieken, zoals deze, je snel terug kunnen brengen naar rust.
Zeg daarom tegen jezelf: “Ik kan genoeg doen om dit te vertragen.”
Je bent geen slachtoffer van je automatische processen. Zeker niet als je leert hoe je jouw geest kunt inzetten om je lichaam te beïnvloeden.
Tip 3: Spoel je gezicht met koud water
Ja, je leest het goed. En nee, dit is geen grap.
Kouprikkels vergroten gevoelens van kalmte en welzijn, en kunnen je hartslag vertragen.³ Dit gebeurt doordat de kou de nervus vagus stimuleert. Dat is de zenuw die een groot deel van de vecht-of-vlucht-reactie regelt.
Maar let op: ik zeg niet dat je bij een hoge hartslag meteen in een koude vijver moet springen. Maar even je gezicht met koud water spoelen kan al helpen om alles te vertragen. Zelfhypnose en 7/11-ademhaling stimuleren de nervus vagus ook. Ideaal dus om te combineren.
Tip 4: Gebruik zelfhypnose
Hypnose is een prettige en effectieve manier om meer invloed te krijgen op onbewuste processen zoals je hartslag. Het geeft je vertrouwen dat je jezelf snel kunt kalmeren.
Hypnose en mindfulness kunnen je hartslag op korte én langere termijn normaliseren.⁴ En hoogwaardige Trancewerk sessie is ontworpen om deze mind-body-regulatie te versterken.
Tip 5: Gebruik mindful hypnose
Mindfulness draait om aanwezig zijn in het huidige moment, zonder iets te bestempelen als goed of slecht. Je raakt niet verstrikt in gedachten of emoties. Je kijkt ernaar, laat ze bestaan, en laat ze dan gaan.
Het is alsof je een stap terugzet en kijkt naar wat er in je binnenwereld gebeurt. Veel wisdom-tradities en hypnotische technieken gebruiken deze staat van rustige observatie.
Wanneer we onze ervaring kalm en bewust observeren, beïnvloeden we die ervaring veel makkelijker.
Een cliënt vertelde na het gebruik van hypnose dat ze, zodra ze stress voelde opkomen, het gevoel had dat ze ‘erbuiten stond op een goede manier’. Ze kon de stress als het ware omlaagdraaien, waarna haar hartslag en ademhaling normaliseerden.
Maar let op: twijfel je? Laat het even checken
Het is beangstigend als je lichaam reageert alsof je intens aan het sporten bent, terwijl dat niet zo is. Angst is een full-body reactie en voelt daarom heftig. Er is een grote kans dat je hart gewoon reageert op een (weliswaar ongepaste) mentale stressreactie, waar je je mogelijk niet eens bewust van bent.
Maar… als je je zorgen maakt over je hart of gezondheid: laat het dan even nakijken bij de huisarts.
Angst kan namelijk:
- je hartslag verhogen
- kortademigheid veroorzaken
- duizeligheid geven
- hevig zweten veroorzaken
- tintelingen veroorzaken
- je spijsvertering beïnvloeden
Gebruik je mentale technieken, zoals luisteren naar een Trancewerk sessie, om je lichaam te kalmeren. Maar blijf verstandig. Bij twijfel: laten checken.
Leefstijl-tips om je hartslag verder te helpen
Naast directe technieken zoals hypnose, zijn er ook langetermijngewoonten die je hartslag helpen reguleren:
- minder cafeïne, alcohol en nicotine
- regelmatig bewegen
- voldoende slaap
- dagelijks ontspannen
- veel drinken
Ook tijd in de natuur helpt. 20–30 minuten per week buiten lopen, bijvoorbeeld in een bos of aan een strand, kan je stresslevels verlagen.⁵ Kun je even niet naar buiten? Dan kan een ontspanningsaudio met natuurgeluiden hetzelfde effect geven.
Het is een fijn gevoel om te weten dat je jezelf kunt kalmeren. Je lichaam wil altijd terug naar balans. En jij kunt dat proces ondersteunen. Onthoud vooral dit:
Er zijn dingen die je nú kunt doen én dingen die je op de lange termijn kunt doen om weer controle en rust te krijgen.
Breng je lichaam en geest sneller tot rust met deze GRATIS diepe ontspanning-sessie
Als je merkt dat angst je hartslag omhoog jaagt, is dat een signaal dat het onderbewustzijn te snel in de ‘paniekstand’ schiet. Met de speciale Trancewerk-sessie Diepe Ontspanning leer je jouw systeem opnieuw reageren: rustiger, stabieler en veel sneller kalm.
Deze sessie helpt je om:
- je hartslag te normaliseren
- de fight-or-flight-reactie te verzachten
- spanning los te laten in je lichaam
- weer grip te voelen in situaties die eerst overweldigend waren
Wanneer je je aanmeldt op de Trancewerk nieuwsbrief, krijg je je 100% korting op deze krachtige rustgevende sessie.
👉 Klik hieronder om Diepe Ontspanning direct te downloaden en je lichaam weer de rust te geven die het nodig heeft.
Referenties
- Meuret, A. E., Rosenfield, D., Wilhelm, F. H., Zhou, E., Conrad, A., Ritz, T., & Roth, W. T. (2011). Do unexpected panic attacks occur spontaneously? Biological Psychiatry, 70(10), 985–991. ↩︎
- Catanzaro, S. J., & Greenwood, G. (1994). Expectancies for negative mood regulation, coping, and dysphoria among college students. Journal of Counseling Psychology, 41(1), 34. ↩︎
- Jungmann, M., Vencatachellum, S., Van Ryckeghem, D., & Vögele, C. (2018). Effects of cold stimulation on cardiac-vagal activation in healthy participants: Randomized controlled trial. JMIR Formative Research, 2(2), e10257. ↩︎
- Yüksel, R., Ozcan, O., & Dane, S. (2013). The effects of hypnosis on heart rate variability. International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis, 61(2), 162–171. ↩︎
- Meredith, G. R. et al. (2020). Minimum time dose in nature to positively impact mental health… Frontiers in Psychology, 2942. ↩︎
